Kompozit Nedir?
Homojen bir yapıya sahip olmayan, farklı cins maddelerden oluşan malzemelerdir. Bu maddeler arasında renk belirleyici ajanlar, ışığaduyarlı sertleştiriciler, doldurucu kısım, aşınma direncini arttıran veya elastikiyetini dengeleyen ajanlar yer alırlar.
Aslında kompozit materyallerin doğuşu özellikle inşaat sektörüyle benzer kimyasal zeminde oturuşuyla olmuştur. Antik dönemde Çinlilerin, İsraillilerin ve Mısırlıların kerpiç ve tuğlaların mukavemetini arttırmak için harcın içine saman karıştırdıkları çok iyi bilinmektedir. Ayrıca demir takviyeli beton on yıllardan beri standart bir yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Fakat cam elyafın, çeşitli organik matrix malzemelerle kullanılmaya başlanması kompozit malzemelerin kullanımında yeni bir çığır açmıştır.
1960 larda yalnızca ön dişlerde kullanılmıştır. Ancak malzemenin günümüzde geliştirilmesiyle çiğneme basınçlarına dayanıklı ve daha az aşınan bir dolgu maddesi olarak arka dişlerde de başarılı olarak uygulanabilmektedirler.
Neden Kullanılır?
Kompozit dolgu, en kolay ve en ucuz kozmetik işlemler arasında yer alır. Dolguda kullanılan kompozit reçine, etrafını sardığı dişlere uyacak şekilde biçimlendirilebilir ve cilalanabilir. Komposit dolgular renklenmiş veya kırık işlerin görünümünü düzeltmek için, dişler arasındaki boşlukları kapatmak, dişleri daha uzun göstermek veya dişlerin şeklini veya rengini değiştirmek için, bazen de dişeti çekilmesi sonucunda açığa çıkan kökün korunması amacıyla veya amalgam dolgulara alternatif olarak kullanılırlar.
Nasıl Uygulanır?
Öncelikle mevcut çürükler varsa temizlenir, gerekiyorsa kanal tedavileri yapılır, düşmüş veya kırılmış bir dolgu varsa düzeltme işlemleri yapılır. Sonra dişin tabanına gerekli görülen ilaçlar yerleştirilir. Sonrasında da diş hekiminiz, diş renginize uygun olan kompozit reçineyi seçmek için, renk skalasını kullanır. Uygun renk seçildikten sonra, diş yüzeyini pürüzlendirmek için biraz aşındırır (bu genellikle özel asitleme ajanlarıyla yapılır). Dişe, kompozit dolgunun yapışmasına yardımcı olacak bir madde (bonding ajanı) uygulanır ve ışınlanır.
Diş rengindeki macunumsu reçine kavite içine tabaka tabaka uygulanır şekil verilir. Sonrasında da bu madde ışık cihazı ile sertleştirilir. Dolgu malzemesi sertleştikten sonra da frezler yardımıyla yüksekliği ayarlanır ve son şekli verilir. Daha sonra, diş yüzeyinin diğer yüzeyleri gibi eşit miktarda parlayıncaya kadar cilalanır. İşlemin tamamlanması, yaklaşık olarak 30 dakika ila bir saat kadar sürer. Birden fazla dişte uygulama yapılacaksa, birkaç randevuya ihtiyaç duyabilirsiniz.
Sonrası
Çay, kahve, sigara ve diğer maddeler, dolgu maddesini lekeleyebilir. Lekeleri önlemek veya en aza indirgemek için, herhangi bir kompozit işleminden sonra ilk 48 saat boyunca leke bırakan yiyeceklerden uzak durmak gerekir. Buna ek olarak, dişlerinizi sık sık fırçalayın ve düzenli olarak dişlerinizi temizletin.
Kompozit dolgularda kullanılan reçine doğal diş kadar kuvvetli değildir. Tırnak yeme, buz, kemik ya da kalem ısırma, diş gıcırdatma gibi travmalarla malzeme zarar görebilir. Dolgunun ömrü genellikle 5-10 yıldır, daha sonra ise tamir veya yeniden restore edilebilir. Aslında dolgu uygulamasının ömrü, ağız alışkanlıklarınıza ve dolgunun büyüklüğüne bağlıdır. Kompozit dolgu yapıldıktan sonra dişlerde keskin kenarlar olduğunu fark ederseniz veya ısırdığınızda dişinizi garip veya “anormal” hissederseniz, dolgu kırlırsa veya düşerse geç kalmadan diş hekiminizi arayın.
Avantajları
- Kompozit dolguların en büyük avantajları estetik (diş rengine uyumlu) olmalarıdır.
- Bağlantıları özellikle kimyasal yolla olmaktadır, bu da daha iyi tutuculuk sağlar.
- Genleşme ve büzülme katsayıları dişe yakın olduğu için sekonder çürük oluşumunu önlemede kolaylık sağlar.
- Dolgunun yapımını takiben hemen cilalanabilirler.
- Amalgamda olduğu gibi, dolgunun yapımını takiben 2 saat yemek yememe gibi bir sınırlandırma yoktur. Dolgunun yapımını takiben fonksiyon (yemek, içmek) görebilirler.
- Sadece çürüklerin restore edilmesi için değil, dişlerin rengini ve biçimini değiştirerek kozmetik işlemler için de kullanılabilirler (direkt laminate veener).
Dezavantajları
- Kompozit dolgular tabaka tabaka uygulanır ve özel bir ışık ile sertleştirilir. Bu nedenle amalgama göre yapımı daha uzun sürer ve daha zordur.
- Fiyatı amalgamdan daha pahalıdır.
- Her ne kadar son zamanlarda kompozit dolgular oldukça dayanıklı hale getirilse de, amalgam kadar sert değildir.
- Uzun zaman içerisinde renk değişimi görülebilir( özellikle ışıksız olanlarda ve ağız hijyenine dikkat edilmediğinde). Tüketilen yiyecek ve içeceklerin de büyük önemi vardır.
